Prekursorzy neoplatonizmu:
•   Filon z Aleksandrii
•   Medioplatonizm
•   Neopitagoreizm

Plotyn i neoplatonizm:
•   szkoła aleksandryjska
•   szkoła syryjska
•   szkoła ateńska

Filon z Aleksandrii:
Grecki Żyd, wykształcony na Platonie i Biblii, chciał pogodzić Platona i Biblię, Platon musiał znać Pismo Święte, dialogi Platona są alegorycznym komentarzem do Pisma Świętego – jest to jedyna sensowna filozofia.
Filon był bardziej radykalny niż Platon. Człowiek to jest dusza w grobie ciała, z którego może ją wyciągnąć tylko Absolut. Normalnie ludzie nie mogą funkcjonować bez pomocy Boga. Umysł człowieka nie może o własnych siłach poznać prawdy, którą otrzymujemy wyłącznie od Boga. Ciało zniekształca poznanie. Jeśli całe poznanie pochodzi od Boga, to warto się interesować tylko Nim. Bóg przemawia do nas przez Biblię, a zatem Pismo Święto mamy rozumieć w interpretacji alegorycznej.

Wszechświat składa się z Boga, który jest radykalnie od niego różny i oddzielony i który nie dotyka się niczego materialnego oraz śmiertelnego. Kimś, kto pochodzi bezpośrednio od Boga jest Logos: coś, co Bóg pomyśli (świat, ludzi), prawzory rzeczy, porządek świata, opatrzność i rozum Boga, reprezentant Boga, syn boży. Bóg osobiście nie przemawia.

Średni platonizm:
W 86 roku przed Chrystusem imperator rzymski zajął Grecję a Ateny zburzył (budynki Akademii), co spowodowało rozproszenie filozofów. Ci Akademicy rozproszeni podjęli nauczanie bliższe nauce Platona niż to, co było w Akademii – przywrócono naukę o ideach, Timajos najważniejszym tekstem Platona – wyraźny zwrot ku elementom antropologicznym, religijny mistycyzm – filozofia ma prowadzić do zbawienia poprzez naukę życia, główny nacisk na zagadnienia etyczne. Cele owej filozofii są zdecydowanie religijne.

Neopitagoreizm:
Raczej nawiązanie do nazwy niż nauczania Pitagorasa. Pitagoreizm zawsze kojarzył się z czymś tajemniczym, więc pasował do ówczesnej, zabobonnej atmosfery.

Plotyn:
Studiował w Aleksandrii, żył w III w. (204-270), działał w Rzymie, gdzie założył szkołę, w której nauczał swojej filozofii tworząc notatki do wykładów, pisma zredagował uczeń Porfiriusz, Enneady (6x9).

System Plotyna:
Hierarchia bytowa – cała rzeczywistość jest ustawiona na drabinie, każdy byt ma swoje miejsce; emanacja – duchowe rodzenie, każdy niższy szczebel pochodzi od wyższego, taki jeden poziom, rodzaj nazywa się hipostazą; najdoskonalszym poznaniem jest intuicja (teoria), ujęcie pewnej pozycji rzeczy w tej hierarchii bytowej, owe szczeble są stałe, ale w przypadku człowieka jest szansa moralnego upodabniania się do wyższych hipostaz, ten awans to jest religia, człowiek to byt na granicy bytów duchowych i cielesnych – system „reditio”: wzniesienie się na wyższy poziom.

Absolut Plotyna:
Bóg jest Jednią, ponad wszystkim, co da się pomyśleć i wypowiedzieć, jeden jednorodny byt, jest wszystkim – praźródłem, przyczyną, dobrem itd. Wszystkie inne pojęcia oprócz Jedni są negatywne.

Hipostasis:
1)   Nadpełnia – hiperdobro.
2)   Nous – boski rozum.
3)   Psyche – dusza świata empirycznego.
4)   Materia – hyle – jest pomiędzy bytem i niebytem, najmniejsza ilość dobra.

Szkoła aleksandryjska:
Założona przez Porfiriusza, który zredagował pisma Plotyna i napisał życiorys Plotyna. Chciał założyć szkołę filozoficzną, w której analizowane by były teksty Arystotelesa – komentarze do jego pism. Wyraźnie uważał, że w filozofii najważniejsza jest religia. Tezy są argumentowane objawieniami – mistyka. Celem nie jest prawda, tylko zbawienie.

Szkoła syryjska:
Jamblich (264-339). Przekształcił system Plotyna w religię, mitologię. Pasjonował się magią. Interpretował alegorycznie Platona. Zwiększył liczbę hipostaz.

Szkoła ateńska:
Proklos (412-485). Odnowił Akademię Platońską. Kontynuuje religijną interpretację Plotyna, ale stara się, aby jego Akademia była szkołą całej filozofii, powstają w niej komentarze do Arystotelesa i Platona. Zinterpretował schemat Plotyna w duchu mitologii greckiej. Powrót do Boga następował w akcie wiary.
Simplikios (480-540). Za jego czasów zamknięto Akademię (529 – koniec filozofii starożytnej).

1)   Jednie – Henady.
2)   Nous – inteligencje intuicyjne, inteligencje mieszane, inteligencje dyskursywne.
3)   Sfera duszy – bogowie, demony, dusze ludzi.
4)   Świat materii.

Wnioski:
•   Filozofia przekształca się w religię.
•   Dominuje irracjonalizm.
•   Sposobem pracy jest łączenie różnych poglądów (synkretyzm).
•   Wzrasta rola autorytetów.