Temat: Jezus Chrystus - Prawdziwy Bóg i Prawdziwy Człowiek
Autor: dr net. Giacinto Martino Mancini, przewód habilitacyjny

Promotor: prof. zw. dr hab. net. Franz Ferdinand von Habsburg-Lothringen


Herezje dotyczące Bóstwa i człowieczeństwa Pana Jezusa Chrystusa

Kościół Święty od początku swego istnienia opierając się na tekście Pisma Świętego głosi, że Jezus Chrystus jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem. Mimo tych nauk niektórzy ludzie już od pierwszych wieków chrześcijaństwa zastanawiają się niekiedy podając wątpliwości dogmat o podwójnej natury Chrystusa. Skutkiem tego były liczne herezje, ale wśród wielu błędnych nauk najbardziej rozszerzyły się:

• arianizm – herezja odrzucająca istnienie Trójcy Świętej, arianie twierdzili, że Syn Boży powstał dopiero przy wcieleniu, a wcześniej nie istniał
• monofizytyzm – herezja głosząca, że Chrystus ma jedna naturę, wg monofizytów natura ludzka Chrystusa zostało wchłonięta przez naturę boską
• apolinaryzm - herezja głosząca, że aby natura boska Chrystusa mogła się w pełni objawić, to natura ludzka musiała być niedoskonała

Po za tymi naukami rozwinęło się jeszcze wile innych sekt, których nauki nie rozwinęły się tak bardzo jak te trzy podane wyżej.


Sobór Nicejski i nicejskie wyznanie wiary

W Roku Pańskim 325 w Nicei zebrali się biskupi na pierwszym od czasów apostolskich Soborze. Główną przyczyną zwołania biskupów były szerzące się w całym Kościele Powszechnym błędy arianizmu. Głównym osiągnięciem Soboru Nicejskiego było spisanie wyznania wiary, które jest odmawiane przez Lud Boży w niedziele i święta na całym świecie:

<<Wierzę (…) w jednego Pana Jezusa Chrystusa, Syna Bożego Jednorodzonego, który z Ojca jest zrodzony przed wszystkimi wiekami. Bóg z Boga, Światłość ze Światłości, Bóg prawdziwy z Boga prawdziwego. Zrodzony a nie stworzony, współistotny Ojcu, a przez Niego wszystko się stało.(…)>>

Był to pierwszy Sobór, który dogmatycznie potwierdził Bóstwo Pana Jezusa. Ważnym elementem tego wyznania jest współistotność (gr. homousios) – głosi ona jedność między naturą boską Boga Ojca i Syna Bożego, a także precyzuje ona kwestię istnienia Chrystusa na tym samym poziomie czasowym co Bóg Ojciec, oznacza to, że Syn Boży został „zrodzony przed wszystkimi wiekami”, a więc nie było czasu, gdy Chrystus nie istniał.


Sobór Chalcedoński - dogmat o podwójnej naturze Chrystusa

By ostatecznie zaprzestać rozszerzaniu się herezji, a także skutecznie je zwalczać, biskupi zebrani na Świętym Soborze w Chalkedonie w Roku Pańskim 451 ogłosili dogmat o istnieniu podwójnej natury Pana Jezusa tj. unii hipostatycznej (unia osobowa). Święty Sobór orzekł, że zjednoczenie tych natur dokonał się:

• bez zmiany natur (łac. immutabiliter )– natura boska nie wpłynęła w żaden sposób na naturę ludzką, a natura ludzka na boską
• bez zmieszania (łac. inconfuse )– natura boska nie zmieszała się z naturą ludzką. Obydwie pozostały niezależne od siebie
• bez rozdzielenia (łac. indivise )– mimo dwóch natur Chrystus pozostał jedną osobą. Przez wcielenie Pana Jezusa nie powstała druga osoba, ale była to jedna osoba
• bez rozłączenia (łac. inseparabiliter)– mimo Wniebowstąpienia nie nastąpiło rozdzielenie natur Chrystusa, ale nadal pozostaje On Bogiem i człowiekiem.

Święty Sobór przyjął poniższą formułę chrystologiczną:

<<Idąc za świętymi Ojcami wszyscy jednogłośnie uczymy wyznawać, że jest jeden i ten sam Syn, Pan nasz Jezus Chrystus, doskonały w Bóstwie i doskonały w człowieczeństwie, prawdziwy Bóg i prawdziwy człowiek, złożony z rozumnej duszy i ciała, współistotny Ojcu co do Bóstwa, współistotny nam co do człowieczeństwa, "we wszystkim nam podobny oprócz grzechu" (Hbr 4, 15). Przed wiekami z Ojca zrodzony jako Bóg, w ostatnich zaś czasach dla nas i dla naszego zbawienia narodził się jako człowiek z Maryi Dziewicy, Bożej Rodzicielki; jednego i tego samego Chrystusa Pana, Syna Jednorodzonego należy wyznawać w dwóch naturach, bez zmieszania, bez zmiany, bez rozdzielania i rozłączania. Nigdy nie zanikły różnice natur przez ich zjednoczenie, ale została zachowana właściwość obu, tworzących jedną osobę i jedną hipostazę. Nie można Go dzielić na dwie osoby ani ich w Nim rozróżniać, ponieważ jest jeden i ten sam Syn jednorodzony, Słowo Boże, Pan Jezus Chrystus, jak przedtem prorocy nauczali o Nim, jak sam Jezus Chrystus o tym nas pouczył i jak nam przekazał Symbol Ojców (BF VI,8).>>

W czasie Soboru spisano także chalcedońskie wyznanie wiary, w którym przedstawiony został dogmat.

Sobór w Konstantynopolitański II i konstantynopolitański III

Kwestia Bóstwa i człowieczeństwa Chrystusa była omawiana jeszcze w późniejszych czasach – tj. na Soborze konstantynopolitańskim II (553) i konstantynopolitański III (680-681). Oczywiście na tych soborach nic nie zostało dodane do dogmatu o bóstwie i człowieczeństwie Chrystusa, natomiast zostało potwierdzone to co stwierdzono na poprzednich zgromadzeniach biskupów.


Można by długo jeszcze mówić o naturze Pana Naszego Jezusa Chrystusa przedstawiając ją za pomocą poszczególnych fragmentów Pisma Świętego, ale ja ograniczyłem się tylko do nauczania Świętego Kościoła Katolickiego, gdyż wszystko co zapisane jest w Magisterium Kościoła powstało na podstawie Pisma Świętego i jego Tradycji.