Temat: System kar i środków zapobiegawczych stosowany przez organy Państwa Kościelnego Rotria w myśl przepisow Bulli Exsurge Domine oraz Kodeksu Prawa Kanonicznego praca magisterska.
Autor: diakon Rodrigo Borgio
Promotor: prof. zw. dr hab. net. Franz Ferdinand von Habsburg-Lohtringen
1. Wstęp
Na wcześniejszych wykładach poznaliśmy kilka funkcji prawa. Dzisiaj skupimy się jednak na funkcji represyjnej. Przypomnijmy, z wykładu o podstawach prawa:
Funkcja represyjna – wobec tych którzy złamią prawo, zostanie zastosowana kara co z kolei skłania nas do przestrzegania prawa.
Czyli wszystkie kodeksy karne, systemy kar i środków zapobiegawczych przed przestępstwami, tak naprawdę dotyczą tej funkcji prawa. Należy to zapamiętać, gdyż ta wiadomość może się bardzo nam przydać.
2. Stosowanie kar.
Dobrze więc, są określone zasady, czyli jest prawo. Prawo jest spisane, jasno jest pokazane co wolno robić, a czego nie wolno robić. Za nieprzestrzeganie prawa grożą sankcje – kary. Ale gdyby ktoś nie przestrzegałby prawa? Kary same się nie nałożą. Potrzebne są specjalne organy, uprawnione do stosowania kar. Tymi organami są:
- Sygnatura Apostolska,
- Kongregacja Świętego Oficjum,
Sygnatura Apostolska - posiada władze sądowniczą w Rotrii, razem z Patriarchą, na mocy Artykułu 2 o podziale władzy (ustęp 4):
„4. Władzę sądowniczą w Rotrii pełni Patriarcha i Sygnatura Apostolska.”
Sygnatura Apostolska wydaje wyroki na ludziach, którzy dopuścili się przestępstwa karanego z urzędu, na przykład oszukiwali przez wiele lat na stanowisku ważnego urzędnika – to przestępstwo, po zebraniu odpowiednich dowodów, będzie badać Sygnatura Apostolska i tylko ona oraz Patriarcha mają prawo wydawać w tej sprawie wyroki. Krótko mówiąc, ten organ ściga osoby, które dopuściły się czynów zakazanych w ustawie zasadniczej Bulli Exsurge Domine. Sygnaturze Apostolskiej poświęcony jest cały artykuł 28 rozdziału VI Bulli Exsurge Domine. W skład tego organu wchodzą Trybuni Sygnatury Apostolskiej, których odwołuje i mianuje Patriarcha. Na poprzednich wykładach, dowiedzieliśmy się o istnieniu tak zwanej „Wykładni prawa”. To właśnie Sygnatura Apostolska odpowiada za dokonywanie formalnej wykładni. Gdy Trybuni orzekają wyrok, orzekają go w imieniu Patriarchy, który zawsze może ten wyrok zmienić (na przykład po odwołaniu się do niego).
Kongregacja Świętego Oficjum – temu niezależnemu organowi poświęcono cały rozdział V Kodeksu Kanonicznego. Kongregacja jest, niezależnym organem którzy za cel ma dbanie o jedność i spójność Kościoła. Do zakresu ich obowiązków należy między innymi ocena działalności osób świeckich i duchownych w kontekście działalności Kościoła czy wykrywanie i osądzanie świeckich i duchownych w zakresie działalności kościoła. Według paragrafu drugiego, kanonu 65 Kongregacja ma za zadanie zwalczanie herezji i jej objawów, oraz ocenianie moralności wszystkich duchownych. Prócz tego Kongregacja dba o zachowanie kultury, klimatu i poprawności historycznej w treściach głoszonych przez kościół. Paragraf trzeci, tego samego kanonu, określa iż Kongregacja jest odpowiedzialna za sprawdzenie pism teologicznych, które są bądź co bądź wydawane najczęściej przez młodych absolwentów, świeżo po studiach, pod względem zgodności z wiarą chrześcijańską – czyli także jest to pewien sposób zwalczania herezji, gdyż bez Kongregacji każdy mógłby bluźnić pisząc pisma teologiczne, których nawet nie sposób nazwać pismem teologicznym. W ramach misji jakie powierzają Kongregacji przepisy Kodeksu Kanonicznego – na którego podstawie Kongregacja działa – organ ten może pełnić także wiele funkcji. Kanon 66 opisuje strukturę organu Kongregacji. Na czele tej hierarchii stoi Wielki Inkwizytor – powoływany i odwoływany przez Biskupa Rotrii. Wielki Inkwizytor pełni funkcję sędziego we wszystkich sprawach związanych w Kongregacją. Na wniosek Wielkiego Inkwizytora, Biskup Rotrii powołuje i odwołuje Inkwizytorów, którzy pełnią w trakcie procesów rolę oskarżycieli albo obrońców. Do obowiązków Wielkiego Inkwizytora należy wydawanie wyroków i postanowień, natomiast do obowiązków zwykłego Inkwizytora należy wydawanie postanowień – bez wyroków. Członkowie Kongregacji podlegają wyłącznie Bogu.
3. Rodzaje kar.
By zrozumieć ten wykład, warto wcześniej przeczytać wykład Franza Ferdinanda von Habsburga-Lothringena „Prawo karne – podstawy prawa karnego”. Czytając ten wykład, można zrozumieć iż w zależności od tego jakie przestępstwo zostało przeprowadzone, zostaje nałożona kara adekwatna do winy. Dodatkowo, często dochodzą tak zwane okoliczności łagodzące, np. przestępstwo zostało dokonane nieumyślnie – powoduje to iż kara jest stosunkowo mniej surowa. Kara to środek przymusu stosowany przez państwo wobec osoby która popełniła dane przestępstwo. Między innymi, kara zapobiega popełnianiu podobnych czynów, zaspokaja społeczne poczucie sprawiedliwości , umożliwia przestępcy powrót do uczciwego życia (po odbyciu kary) i oddziela przestępcę od społeczeństwa, uniemożliwiając dalsze przestępstwa. Kary w Państwie Kościelnym Rotria określa Tytuł V Kodeksu Kanonicznego „Sankcje w kościele”. Ten obszerny tytuł, zawiera cztery rozdziały które określają kary i sankcje grożące w Rotrii. Kary dzielą się w szczególności na:
1. Cenzury – kary związane z wykluczeniem, bądź ograniczeniem praw i przywilejów związanych z przynależnością do Kościoła. Pod cenzurę podchodzą takie kary jak:
a) Ekskomunika – najwyższa i najsurowsza kara wydawana przez wymiar sprawiedliwości kościelnej. Opisana dokładnie w rozdziale III tytułu V Kodeksu Kanonicznego. Poświęcony tej karze jest cały kanon 101.
b) Suspensa – kara dotycząca tylko stanu duchowieństwa, poświęcony tej karze jest kanon 102, tego samego rozdziału.
2. Kary ekspiacyjne – to kary związane z zakazami, pozbawieniami, wydaleniami bądź przeniesieniami. Tym karom poświęcony jest kanon 103 i 104 Kodeksu Kanonicznego.
3. Kanoniczne środki karne i zadośćuczynienia – upomnienia lub nagany kanoniczne, w ramach środka karnego, określone w kanonie 105 i 106 Kodeksu Kanonicznego.
Za poszczególne przestępstwa, podlegają poszczególne kary, które wydaje organ Sygnatury Apostolskiej (jeśli przestępstwo jest opisane w Bulli Exsurge Domine) bądź organ Kongregacji Świętego Oficjum (jeśli przestępstwo jest opisane w Kodeksie Kanonicznym). Dokładny spis kar za poszczególne przestępstwa, można znaleźć w Kodeksie Kanonicznym, tytuł VI: „Kary za poszczególne przestępstwa”.