Temat: Wyposażenie przeciętnego kościoła parafialnego
Autor: ks. mgr net. Wincenty Wałachowski
Promotor: ks. bp. dr net. Pio Maria Facibieni

1. Wyposażenie Prezbiterium

Oczywistą częścią budowli kościoła jest ołtarz. Jest on czteroczęściowy - trzy części (mensa, antependium i podstawa) ustawione są na kształt stołu - symbolu tajemnicy Ostatniej Wieczerzy, tajemnicy Eucharystii. Czwarta część - nastawa - najczęściej jęst przykładem kunsztu budowlanego i plastycznego. Za ołtarzem, wmurowane w nastawie jest tabernakulum, w którym przechowuje się Ciało Pańskie. Po stronach tabernakulum i nastawy (nigdy na mensie) stoją świece. Może ich być 2, 4 lub 6, niekiedy więcej - dotyczy o zwłaszcza kościołów katedralnych. Mogą być również postawione na nastawie relikwiarze, jednak bardzo często - tak jak to przewidują przepisy kanoniczne - relikwie są tylko umieszczone pod mensą. Mensa powinna być nakryta trzema białymi, lnianymi obrusami. Podstawa ołtarza stoi na trzystopniowym podniesieniu. Na stopniach mogą stać dzwonki. Na stronie stoją kredencja (stolik na dary) i ławka lub krzesło dla ministrantów i kapłana.

2. Wyposażenie Nawy

Głównym wyposazeniem Nawy są ławki dla wiernych. Mogą być tam również rozstawione sztandary (jeśli parafia jakieś posiada). Powinno być pozostawione przejście dla parafian do wejścia do ławek i dla przejścia procesyjnego do ołtarza.

3. Wyposażenie Zakrystii

Zakrystia to pomieszczenie wydzielone po stronie prezbiterium (ołtarza) lub za nim. Jest to miejsce przechowywania paramentów i naczyń liturgicznych. Pomieszczenie zakrystii powinno być wyposażone w umywalkę, która posiada osobny ręcznik dla kapłana oraz wywieszoną kartkę z modlitwami przy myciu. Powinno być również przygotowane miejsce do puryfikacji naczyń liturgicznych.

A. Stroje liturgiczne

Na wyposażeniu kościoła powinny się zazwyczaj znajdować stroju mszalnego i chórowego prezbitera, czyli ornaty ze stułami i manipularzami (przynajmniej po jednym z każdego koloru) i luźne stuły.Na wyposażeniu również może się znaleźć kapa i tuwialnia do błogosławieństwa Najświętszego Sakramentu. Obowiązkiem kapłana jest posiadanie własnego zestawu złożonego z alby, humerału, cingulum. Owe paramenty powinny być schowane - alby i kapy niezłożone, w szafie na wieszakach, a humerały, paski, ornaty, tuwialnie i stuły - w osobnej komodzie, w szufladach.

B. Naczynia liturgiczne

Naczynia powinny być przechowywane w szafach (zaleca się pancerne, stalowe). Do naczyń zalicza się naczynia poświęcone i pobłogosławione. Poświęcone - kielich i patena - nie powinny być dotykane i używane przez osoby, które nie otrzymały święceń wyższych(!), a więc subdiakonów, diakonów, prezbiterów i - co dotyczy kościołów katedralnych i innych na czas uroczystości - biskupów. Pobłogosławione - lunula (zaleca się również błogosławieństwo całej monstrancji, wraz z lunulą) i cyborium mogą być dotykane i przygotowywane przez osoby świeckie. Do naczyń liturgicznych zalicza się także kustodium (do przechowywania Ciała Pańskiego do wystawienia [konsekrowanej hostii osadzonej na lunuli]), vasculum (do obmycia palców dla kapłana komunikującego), naczynia na oleje - krzyżma, katechumenów i chorych - zarówno buteleczki z olejami poświęconym jak i małe naczyńka, do których te oleje są rozlane. Poza tymi wymaga się, aby kościoły posiadały również pateny ministranckie oraz bursy do Komunii św. chorych. Dodać należy również naczynia do przygotowania darów - ampułki do wina i wody oraz lawaterz z ręczniczkiem (każdy kapłan winien mieć własny ręczniczek).

C. Bielizna liturgiczna i inne przyrządy

Do bielizny liturgicznej zalicza się głównie puryfikaterz, palkę i korporał. Ostatni rozkłada się na ołtarzu, aby postawić kielich, puryfikaterzem kapłan wyciera kielich po komunii, a palka zakrywa górną część kielicha i chroni Krew Pańską lub niekonsekrowane wino przed nieczystościami z zewnątrz. Wszystkie przechowuje się w bursie (torebce ozdobnej)
Podstawowymi przyrządami są kociołek i kropidło do wody święconej i kadzielnica z łódką. Do tego kościoły parafialne powinny posiadać akcesoria do procesji - a więc krzyż procesyjny, akolitki i baldachim. Chwali się również posiadanie stojaka na mszał i lichtarzy różnych rozmiarów. Dodatkowo można do tej listy dołączyć umbraculum, stojak na paschał, latarnia procesyjna, potrójny i trójkątny lichtarz i zapalarka z gasidłem do świec. Dodatkowo wymagana jest kropielnica przy przynajmniej głównych, a najlepiej przy każdych drzwiach wejściowych.

3. Wyposażenie Biblioteczki i Kancelarii

Główną, obowiązkową pozycją jest oczywiście Mszał Rzymski. Aktualnie obowiązuje wydanie z 1962 roku. Obowiązkowy jest też Brewiarz Rzymski, w posiadaniu kapłana. Parafia również może używać zbioru Mszy za zmarłych, Rytuał Rzymski (zwłaszcza!) i Ewangeliarz. Karty ołtarzowe i teksty modlitw ministrantury także się przydadzą.
Do ksiąg kancelaryjnych zalicza się trzy księgi - Księgę Ochrzczonych - "Liber Baptizatorum" (gdzie odnotowuje się parafian ochrzczonych), Księgę Bierzmowanych - "Liber Confirmatorum" (dla odnotowań parafian bierzmowanych) i Księgę Zaślubionych - "Liber Matrimoniorum" (spis małżeństw w parafii). Niekiedy używa się czwartej księgi - Księgi Umarłych - "Liber Defunctorum" (spis zmarłych i pochowanych parafian).

4. Wykonywanie muzyki kościelnej

Do tej grupy zaliczają się tylko dwa instrumenty - organy i dzwony. Organy zazwyczaj stoją na chórze. Dzwony zas są zawieszone na wieży (jeśli jest wybudowana) lub poza kościołem na specjalnej instalacji.
Jeżeli kościół posiada chór albo scholę, wyposazenie kościoła powinno być uzupełnione o stroje dla chórzystów i pulpity na nuty. Również organista powinien być wyposażony w pulpit i szafkę do przechowywania nut. Kościół może również posiadać nagłośnienie. Do ksiąg używanych zalicza się Graduał Rzymski oraz Liber Usualis - zapis neumowy chorału gregoriańskiego oraz Kyriale - zapis nutowy akompaniamentu organowego części stałych.

5. Podsumowanie

Wyposażenie kościoła jest dość szerokie, bogate i zresztą kosztowne. Jednakże starsze kościoły na wsiach i mniejszych miastach wypełniają owe kryteria, co pozwala na pełne ich wykorzystywanie i odprawianie różnych celebracji liturgicznych dla chwały Bożej i ku pożytkowi wiernych.