bp dr net. Vincenzo Oreglia de Montpellier



Rozdział I
Kara i Cesare Beccaria

Każdy prawnik, szczególnie karnista nieraz zastanawia się nad celem kary oraz nad tym, jaka powinna ona być. Można powiedzieć, że jest to przecież jedno z najważniejszych zagadnień prawa karnego. Prawo karne karze, ale zachodzi pytanie: po co? Starał się na nie odpowiedzieć wspaniały włoski, oświeceniowy myśliciel Cesare Beccaria. Jego poglądy zawarte w dziele "O przestępstwach i karach" były wręcz rewolucyjne. W tym krótkim wykładzie chciałbym przedstawić najważniejszą istotę jego poglądów, czyli mających na względzie cel kary oraz jej istotę. Późniejsza nauka, w tym także obecna wyodrębniła jeszcze więcej celów kary i też warto je przedstawić, ale na to poświęcę odrębny wykład. Osobiście bardzo cenię poglądy Beccarii i prawie całkowicie się z nimi zgadzam.

Rozdział II
Cel kary

Beccaria jednoznacznie skrytykował odwetowy cel kary. Twierdził, że celem kary nie jest torturowanie i męczenie sprawcy. Nie można także spowodować, że popełnione przestępstwo przestanie istnieć (będzie uznane za niebyłe). Kara nie przywróci np. życia zabitemu, a nawet nieraz pieniędzy okradzionemu (bo złodziej może je wydać). Co się stało, to się nie odstanie. Dlatego Beccaria uważał, że cel kary sprowadza się do tego, aby przeszkodzić winnemu w wyrządzaniu nowych szkód obywatelom oraz aby powstrzymać innych od wyrządzania takich samych szkód. Wyraźnie zatem stawia zarówno na prewencję ogólną i szczególną.

Rozdział III
Wybór kar

Jakie kary zatem należy stosować? Według Beccarii takie, które wywierałyby najskuteczniejsze i najbardziej trwałe wrażenie na społeczeństwie, ale też najmniej szkodziły przestępcy. Beccaria był przeciwnikiem tortur i kary śmierci. Uważał, że nie surowość, lecz długotrwałość kary wywiera największe wrażenie na duszę człowieka, na wrażliwość łatwiej i trwalej wpływają wrażenia słabsze i powtarzające się, aniżeli jeden wstrząs silny.

Rozdział IV
Surowość kar

Beccaria potępiał surowość kary, gdyż sądził na przykładzie kary śmierci, że staje się ona widowiskiem oraz wywołuje w niektórych ludziach współczucie połączone z oburzeniem. Te uczucia przesłaniają ludziom zarówno czyn sprawcy, jak i to, że powinien on ponieść za niego karę.
Dla myśliciela okrucieństwo kary sprawia, że im większa dolegliwość, któa grozi, tym większa staje się odwaga, by jej uniknąć i dlatego dla uniknięcia kary za jedno przestępstwo, sprawca może popełnić wiele innych przestępstw.

Rozdział V
Szybkość wymierzenia kary

Kara też powinna być wymierzona szybko, a proces prowadzony bez przewlekłości. Im szybsza, im bliższa chwili popełnienia przestępstwa, tym będzie skuteczniejsza. Dla Beccarii im krótszy czas, który upłynął między czynem przestępnym, a karą, tym silniejsze będzie skojarzenie tych dwóch pojęć: przyczyna – przestępstwo; skutek – kara. Jej dolegliwość powinna przewyższać korzyści osiągnięte przez popełnienie przestępstwa.


Rozdział VI
Idealna kara w myśl Becarii

Jaka zatem powinna być idealna kara? Zbierzmy razem poglądy Becarii:
-najbardziej zgodna z istotą przestępstwa,
-jej naczelnym celem powinna być prewencja ogólna (zniechęcenie społeczeństwa do popełniania, podobnych czynów) oraz prewencja szczególna (zniechęcenie sprawcy do popełnienia czynu po raz drugi),
-powinna być wymierzona szybko oraz pozbawiona nadmiernego okrucieństwa,
-dolegliwa na tyle, by nie opłacało się popełnić przestępstwa,
-lepsza kara długotrwała i łagodniejsza niż surowa i krótka,
-praca na rzecz społeczeństwa lepsza jako kara niż kara śmierci lub kary majątkowe.


Przygotowano na podstawie "O przestępstwach i karach" Cesarego Beccarii