Temat: Przygotowywanie projektu urbanistycznego dla potrzeb mikronacyjnych.
Autor: dr net. Alberto Guglielmo d'Orange-Nassau.

Projekt urbanistyczny, jest to ukazaniepewnego fragmentu terenu z ukazaniem jego aktualnej bądź planowanej zabudowy. Pniższy wykład ma za zadanie wyjaśnić elementy zawarte w rysunku i ułatwić ich rysowanie. Poszczególne akapity odwzorowują kolejne kroki, jakie sugeruję wykonać przy rysowaniu. Nie jest konieczne przestrzeganie zaproponowanego tutaj porządku, lecz jego zastosowanie znacząco ułatwia pracę nad projektem.

1. Dobór grubości linii i obramowanie:

W rysunku technicznym, podczas projektowania używa się trzech grubości linii: cienkiej, grubej i bardzo grubej, które mają wzajemną relację 1:2:4. Jeśli więc przyjmiemy za linię cienką taką, której grubość wynosi 0.25mm, to pozostałe mieć będą odpowiednio 0.5mm oraz 1.0mm. Są to standardowe grubości linii najczęściej spotykane w praktyce, choć oczywiście można stosować także inne.

Obramowanie służy wydzieleniu z kartki papieru właściwego dla sporządzenia rysunku pola. Wyznacza granice w których będziemy się poruszać w trakcie rysowania. Ramka dla projektów urbanistycznych na Instytucie Architektury powinna być oddalona 5 mm od każdej z krawędzi arkusza papieru i narysowana linią grubą. Kolejnym krokiem przy obramowywaniu jest sporządzenie tabelki oraz uzupełnienie jej stosownymi informacjami. Zewnętrzne krawędzie tabelki powinny być wykonane linią grubą, zaś sama tabelka musi się znaleźć w prawym dolnym rogu arkusza, po wewnętrznej stronie obramowania. Wewnętrzne linie tabelki wykonać należy linią cienką.

W piasniu tekstu istnieje kilka zasad. Po pierwsze - należy stosować pismo techniczne. Po drugie stosunek grubości do wysokości liter powinna wynosić 1:10. Jeśli więc nasze litery mają 10mm wysokości, to grubość linii użytej do ich napisania powinna wynosić 1mm.

Przykładowa tabelka wraz z wymiarami znajduje się w załączniku do tego wykładu.

2. Skalowanie.

Dzięki skali możemy w czytelny sposób przedstawić na rysunku obiekty duże i bardzo duże, poprzez ich pomniejszenie - mówimy wtedy o skali zmniejszającej - lub obiekty małe lub nawet mikroskopijne - mówimy wtedy o skali zwiększającej. Każda skala ma również swój współczynnik "k", który informuje o wielkości zastosowanej skali. W rysunku technicznym stosuje się następujące wartości skali:

1:1 | 1:10 | 1:100 | 1:1000
1:2 | 1:20 | 1:200 | 1:2000
1:5 | 1:50 | 1:500 | 1:5000

Powyższe skale, są przykładami skali zmniejszających. Skala 1:1 bywa nazywana skalą naturalną, gdyż odwzorowuje rzeczywistą wielkość rysowanego obiektu.
Poniżej przedstawiam skale zwiększające:

2:1 | 20:1
5:1 | 50:1
10:1|

Używanie skali:

Ażeby uzyskać wymiar obiektu na rysunku, należy wymiar rzeczywisty podzielić (w przypadku skali zmniejszającej) lub pomnożyć (w przypadku skali zwiększającej) przez współczynnik skali "k". W przypadku obliczania pola, postępuje się analogicznie używając jednak współczynnika "k" podniesionego do kwadratu.

Skalę dobiera się w zależności od rysunku i wielkości rzeczywistej obiektu rysowanego. W przypadku projektów urbanistycznych promotor wraz z tematem podaje informacje o skali.

3. Rysowanie.

Po ograniczeniu obszaru pracy i ustaleniu skali, warto przeliczyć wszelkie wymiary, których będziemy używać - usprawni to konstruowanie rysunku. Następnie warto przyjąć, iż linią grubą zaznaczamy interesujące nas z punktu widzenia tematu obiekty (np.: twierdzę, kościół, kamienicę), zaś linią cienką pozostałe obiekty, które znajdują się na rysunku. Dodatkowo warto przemyśleć ile rodzajów obiektów będziemy umieszczać na rysunku i dla każdego z nich zastosować odrębny kolor linii. Sprawi to, iż rysunek będzie bardziej czytelny.

4. Wymiarowanie, wypełnienie i legenda.

W przypadku dużych rysunków (np.: plan miasta lub jego fragmentów), wymiarowanie wszystkich obiektów byłoby zbyteczną dokładnością, która jedynie czyni rysunek mniej czytelnym. Dlatego też warto wymiarować tylko te obiekty, które bezpośrednio związane są z naszym tematem, a brak wymiarów mógłby zakłócić spójność projektu. Wymiary umieszcza się nad obiektem lub w nim, na lini wymiarowej, zakończonej ostrymi grotami lub tzw. znakiem architektonicznym (plus przekreślony ukośną linią pod kątem 45*). Linia wymiarowa może być oparta na liniach pomocniczych, lecz ich stosowanie nie jest konieczne. Wymiar podaje się w milimetrach i umieszcza się nad linią wymiarową. Na jednej lini wymiarowej można umieścić wiele wymiarów, lecz nie mogą one na siebie nachodzić. Na rysunku podaje się wymiary rzeczywiste obiektu.
Ostatnią rzeczą jaką wykonuje się w związku z rysunkiem, jest jego wypełnienie, czyli oznaczenie kolorami lub symbolami poszczególnych przestrzeni, np.: budynków, chodników, ulic, parków... Wypełnienie może przybierać postać pełnego koloru, kreskowania, czy innych symboli. Ważne, by te oznaczenia znalazły swoje wyjaśnienie w legendzie, tak by czytający projekt od razu widział czym są poszczególne elementy rysunku. Dodatkowo w legendzie należy umieścić informacje o skali oraz w razie potrzeby inne informacje kluczowe dla rysunku.

*Standardowe wymiary arkuszy:

Wymiary najczęściej stosowanych formatów arkuszy w mm:
A4 - 210 x 297
A3 - 420 x 297
A2 - 420 x 594
A1 - 840 x 594
A0 - 840 x 1188

Podsumowanie.

Przedstawione powyżej zasady i normy są obowiązującym na Instytucie Architektury zbiorem zasad wyznaczających prawidłowości dotyczące rysunków urbanistycznych.