bp prof. UR dr net. Vincenzo Oreglia di Santo Stefano



Rozdział I – Prezbiterzy

Prezbiterzy są najniższym stopniem w hierarchii. Nominację na prezbitera otrzymuje diakon, który ukończył Apostolskie Seminarium Duchowne i zdał z wynikiem pozytywnym końcowy egzamin. Kodeks Prawa Kanonicznego określa ich prawa i obowiązki, posługując się określeniem "duchowni". Zgodnie z kanonem 34: Każdy duchowny powinien być inkardynowany do jakiegoś Kościoła partykularnego lub do prałatury personalnej, albo do jakiegoś instytutu życia konsekrowanego, czy też do jakiegoś stowarzyszenia, które posiada tę zdolność, tak że nie może być duchownym nikomu nie podlegającym czyli tułaczym. Prezbiter powinien także okazywać szacunek i posłuszeństwo Patriarsze i własnemu ordynariuszowi. Duchowni mają obowiązek - chyba że usprawiedliwia ich prawnie uznana przeszkoda - przyjąć i wiernie wypełnić zadanie powierzone im przez własnego ordynariusza.

Obowiązki duchownych według Kodeksu Prawa Kanonicznego:

- obowiązek zachowania czystości (wieczystej wstrzemięźliwości i celibatu – wyjątkiem duchowa adopcja za zgodą Patriarchy);
- obowiązek powstrzymywania się od czynności, których wykonywanie nie przystoi ich stanowi;
- obowiązek wykonywania zadań, które wyznacza im ordynariusz;
- obowiązek powstrzymywania się od zakładania lub przynależności do stowarzyszeń, których cel albo działalność nie dadzą się pogodzić z obowiązkami właściwymi stanowi duchownemu lub mogłyby przeszkadzać w sumiennym wypełnianiu zadania zleconego im przez kompetentną władzę kościelną.

Prawa duchownych według Kodeksu Prawa Kanonicznego:

- prawo do sprawowania urzędów, do wykonywania których wymaga się władzy nominacji albo kościelnej władzy rządzenia;
- prawo zrzeszania się z innymi dla osiągnięcia celów zgodnych ze stanem duchownym;
- prawo do odpowiedniego wynagrodzenia;

Adhortacja posoborowa Laetare Rotria nakłada na prezbiterów obowiązek: Prezbiterzy, którzy chcą sprawować posługę w diecezjach mogą zostać przypisani do parafii, aby pomagać biskupom poprzez opiekę nad lokalną wspólnotą. Podczas swej pracy winni wykazywać się posłuszeństwem swemu Ordynariuszowi, a także gorliwą współpracą z nim oraz troską o duchowy wzrost wiernych.

Proboszczowie oraz zarządcy parafii zaś zgodnie z powyższym dokumentem: mają obowiązek prowadzenia ksiąg, w których zamieszczone będą informacje o liczbie wiernych należących do wspólnoty oraz inne dane dotyczące wiernych, a także kalendaria i kroniki wydarzeń.

Zgodnie z Bullą Alexandriną proboszcz to prezbiter stojący na czele parafii, a wikariusz to tytuł przyznawany prezbiterom, którzy są podległymi proboszczowi pracownikami parafii. Oba tytuły nadaje biskup diecezjalny.


Rozdział II – Tytuły honorowe prezbiterów

Bulla Alexandrina z późniejszymi zmianami przewiduje następujące rodzaje honorowych tytułów kościelnych dla prezbiterów:
a) Protonotariusz Apostolski – zwrot grzecznościowy: infułat (z racji przysługującego prawa do używania mitry simplex)
b) Prałat Honorowy Jego Świątobliwości – zwrot grzecznościowy: monsignore
c) Kapelan Honorowy Jego Świątobliwości – zwrot grzecznościowy: monsignore
Powyższe tytuły są nadawane przez Patriarchę Rotrii. Istnieją jeszcze tytuły honorowe, które mogą zostać nadane przez biskupów diecezjalnych:
a) Kanonik;
b) Prałat;
c) Opat.

Z powyższymi tytułami nie wiążą się szczególne uprawnienia, poza honorową tytulacją, specjalnymi herbami oraz stosownymi westymentami.

Rozdział III – Diakoni

Diakonem zostaje alumn Apostolskiego Seminarium Duchownego, który kształci się na prezbitera. Z zasady jest to zatem stopień czasowy. Adhortacja posoborowa Laetare Rotria o diakonach stanowi tak: Diakoni zaś winni starannie przygotowywać się do pełnienia posługi kapłańskiej poprzez naukę. Dążący do kapłaństwa mogą także nieść pomoc proboszczom parafii poprzez pracę tamże, za zgodą biskupa diecezjalnego.


Rozdział IV – utrata nominacji duchownej

Zgodnie z kanonem 41 nominacja raz ważnie przyjęta nie traci swojej ważności. Duchowny może stracić swój stan jedynie w przypadku:

- wyroku sądów;
- kary wydalenia nałożonej zgodnie z przepisami prawa;
- decyzji Patriarchy;
- rezygnacji lub samowykluczenia spowodowane złamaniem niniejszego prawa potwierdzone decyzją Patriarchy.

Jak stanowi kanon 42: Duchowny, który utracił stan duchowny zgodnie z przepisami prawa, traci z nim uprawnienia właściwe stanowi duchownemu, jak również nie podlega żadnym obowiązkom stanu duchownego, tym samym zostaje pozbawiony wszystkich urzędów, zadań i wszelkiej władzy delegowanej.

Duchowny, który utracił swój stan, może ponownie zostać włączony w skład duchowieństwa tylko przez decyzję Patriarchy.