Temat: Różnice pomiędzy katolicyzmem, a prawosławiem
Autor: bp prof. UR dr net. Giovanni Battista della Popoly, praca magisterska

Promotor: abp prof. UR dr net. Giacinto Martino Mancini


Rozdział I – Prawosławie

Prawosławie jest jednym z najważniejszych odłamów chrześcijaństwa. Powstało w 1054 r. w wyniku tzw. schizmy wschodniej. Polegała ona na wzajemnym nałożeniu na siebie ekskomunik przez biskupa Rzymu i Patriarchę Konstantynopola. Wyklęcie było spowodowane wieloma czynnikami. Biskupi tych dwóch miast wzajemnie rywalizowali o prymat w świecie chrześcijańskim, także dało się zauważyć rozwarstwienie materialne - bogaty wschód i biedny zachód. Najważniejsze były jednak różnice doktrynalne, które pokrótce przedstawię w dalszych rozdziałach.

Rozdział II – Pochodzenie Ducha Świętego

Jak podaje ksiądz Jan Ożóg: "Filioque (łac. „i Syna”) - wyrażenie dodane do Nicejsko-konstantynopolitańskiego wyznania wiary na synodzie, który się po raz czwarty odbył w hiszpańskim mieście Braga (675), ponieważ wydaje się, że dodanie go do wyznania wiary trzeciego synodu w Toledo (589) jest interpolacją (zob. DH 470). Wskazuje ono na to, że (a) Duch Święty pochodzi od Ojca i Syna, (b) trzy Osoby Trójcy Przenajświętszej są sobie doskonale równe. Dodanie „Filioque” popierał cesarz Karol Wielki (panował w latach 771-814); później w 1013 roku św. Henryk II (panował w latach 995-1024) nakazał całemu Kościołowi łacińskiemu dodanie „Filioque” do wyznania wiary. Grecki Kościół prawosławny mocno się sprzeciwił temu dodatkowi do wyznania wiary, gdyż, wprowadzając drugą zasadę pochodzenia Ducha Świętego, stanowiło ono zagrożenie dla „monarchii” (czyli bycia jedyną niestworzoną zasadą) Boga Ojca. Pogląd ten został wyraźnie odrzucony przez Kościół katolicki (DH 850, 1300-1302). Od czasu, kiedy patriarchą Konstantynopola przestał być Focjusz (ok. 810-895), wyrażenie „Filioque”, często uchodziło za najważniejszy powód oddzielenia się Wschodu od Zachodu.


Rozdział III – Pozostałe różnice dogmatyczne

Jak podaje strona msza.net :"Prawosławni odrzucają istnienie czyśćca. Kościół rzymskokatolicki zaś zalicza naukę o czyśćcu do artykułów wiary. Prawdę zaś o istnieniu ognia czyśćcowego zalicza Kościół katolicki do nauki kościelnej. W praktyce prawosławni uznają pewnego rodzaju oczyszczenie dusz po śmierci (błąkanie się dusz do 40 dni po śmierci), czyli tzw. mytarstwo, tj. spłacanie myta (za grobem) zasługami świętych za nie odpokutowane grzechy."

Prawosławni odrzucają prymat Biskupa Rzymu oraz dogmat o jego nieomylności w sprawach wiary i moralności. Za stroną msza.net należy stwierdzić, że "Prawosławie tu i ówdzie przyznaje, że biskup rzymski co do godności zajmuje to samo miejsce, co patriarcha konstantynopolski, antiocheński, jerozolimski i aleksandryjski."

Prawosławie odrzuca również dogmaty o Niepokalanym Poczęciu oraz Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny.

Rozdział IV - Różnice liturgiczne

Prawosławni praktykują chrzest przez trzykrotne zanurzenie w wodzie, a komunii udzielają pod dwoma postaciami (w tym przaśnego chleba). W liturgii stosują obrządek bizantyjski z językami: starogreckim, staro - cerkiewno - słowiańskim lub językami narodowymi. Duże znaczenie ma śpiew (chóralny i solowy) - bez instrumentów. Praktykuje się kult obrazów (ikon) i relikwii, ale zakazane jest oddawanie czci rzeźbom, a także odpusty. Doniosłą rolę odgrywa cześć Maryi i Świętych.

Rozdział V - Organizacja Kościoła prawosławnego

Zgodnie z Wikipedią: "Strukturę Kościoła Prawosławnego tworzą Kościoły lokalne, które można podzielić na patriarchaty starożytne (składowe dawnej pentarchii) – konstantynopolitański (nazywany ekumenicznym; biskup tego miasta ma tytularne pierwszeństwo primus inter pares w prawosławiu), aleksandryjski, antiocheński i jerozolimski, pięć późniejszych patriarchatów: rosyjski (moskiewski, od 1589), gruziński, serbski, rumuński (od 1925) i bułgarski i 6 kościołów autokefalicznych (niezależnych): cypryjski, grecki, polski, albański, czesko-słowacki i amerykański." Na czele autokefalicznych Kościołów stoją Patriarchowie bądź metropolici, sprawujący jurysdykcję przy udziale synodów. Decyzję w najważniejszych sprawach podejmowane są na soborach, a celibat obowiązuje tylko mnichów i biskupów.