Temat: Charakterystyka Rytuału Laterańskiego
Autor: x. dr net. Basilio Aldobrandini
Promotor: kard. prof. zw. dr net. Giovanni Battista Aldobrandini

Rozdział I. Wprowadzenie
Rytuał Laterański (RITVALVM LATERANVM) jest dokumentem porządkującym przebieg najważniejszych uroczystości kościelnych, stworzonym podczas III Soboru Laterańskiego i odnowiony podczas II Soboru Trydenckiego. Wśród nich znajdują się: koronacja Patriarchy, inwestytura biskupia, której może dokonać Legat lub sam Patriarcha, inwestytura arcybiskupia i kardynalska, inauguracja Patriarsza, w razie gdyby Ojciec Święty został ponownie wybrany, oraz dodatek spisany podczas VI Soboru Laterańskiego, w którym została opisana ceremonia pogrzebu Patriarchy. Autorem Rytuału jest szambelan ówczesnego Biskupa Rotrii – bp Piotr Radziwiłł. Dokument ten został ostatecznie podpisany i wcielony w życie 18 sierpnia 2010 r., kiedy swój podpis pod nim złożył ego Świątobliwość Celestyn I. Pod tekstem Qui Primum podpisali się także Pius II i Pius III.

Rozdział II. Koronacja Patriarsza
Uczestnicy: Patriarcha, Kardynał Kamerling, Kardynał Dziekan, Mistrz Ceremonii.
Tę wielką uroczystość rozpoczyna bicie dzwonów w całej Rotrii. Do Bazyliki Laterańskiej podąża procesja, w której uczestniczą: żołnierze Gwardii Apostolskiej, usługujący, prezbiterzy, prałaci honorowi, biskupi, Wikariusz Generalny, Arcybiskup Trydentu, Kardynał Dziekan wraz z Szambelanem i Patriarcha. Wikariusz Generalny trzyma w swych dłoniach paliusz i pierścień, Arcybiskup Trydentu triregnum. Patriarcha, niesiony w lektyce, jest witany okrzykami radości przez zgromadzony lud. W Bazylice procesja kroczy do ołtarza św. Grzegorza, gdzie czekają już kardynałowi, przyodziani w cappa magna. Następnie kardynałowie składają homagium. Po złożeniu przysięgi, procesja udaje się do kaplicy Najświętszego Sakramentu. Tam Patriarcha modli się. Kolejnym punktem jest balkon Bazyliki, gdzie nowo wybrany Ojciec Święty zasiada na tronie, a jego usta dotykają zdobionego Ewangeliarza. Chwilę później pojawiają się Asystenci Tronu Patriarszego. Kardynał Kamerling zdejmuje Patriarsze mitrę, a Kardynał Dziekan podaje Ewangeliarz, na którym Jego Świątobliwość kładzie prawą rękę, a lewą unosi ku górze i składa przysięgę. Po jej zakończeniu następuje nałożenie paliusza przez Kardynała Kamerlinga oraz przypięcie go złotymi spinkami. Następnie Kardynał Dziekan nakłada na jego palec pierścień, po czym następuje koronacja triregnum. Do tronu zbliża się Arcybiskup Trydentu, a Kardynał Dziekan nakłada tiarę. W następnej kolejności Szambelan podaje Patriarsze mowę tronową, którą wygłasza. Po jej zakończeniu, formułuje się procesja, która wieńczy tą wspaniałą uroczystość.

Rozdział III. Inwestytura biskupia.
Uczestnicy: Legat lub Patriarcha, Pierwszy Biskup lub Arcybiskup Trydentu, Drugi Biskup lub Wikariusz Generalny, Biskup Elekt, Mistrz Ceremonii.
Całą uroczystość rozpoczyna procesja, na której czele podąża turyfer, trzymający w swej dłoni kadzielnicę. Następnie za unoszącym się dymem widać krzyż i akolitów. Za nimi bieży niższe duchowieństwo, Biskup Elekt wraz z dwoma biskupami (lub Arcybiskupem Trydentu i Wikariuszem Generalnym, gdy nominacji dokonuje Patriarcha). Legat zasiada na faldistorium (lub Patriarcha na tronie), a do niego zbliża się Biskup Elekt wraz z asystą. Starszy Biskup (lub Arcybiskup Trydentu) prosi Przewodniczącego uroczystości o wyniesienie Brata do godności biskupiej. Następuje odczytanie nominacji, którą publikuje Drugi Biskup (lub Wikariusz Generalny). Następnie Legat (lub Patriarcha) zadają Biskupowi Elektowi pytania, dot. m.in. świadczenie swym życiem o Chrystusie, obronie Kościoła przed zepsuciem, wytrwałość w posłuszeństwie Stolicy Apostolskiej, o wytrwanie w czystości, itd. Po zadaniu pytań i odpowiedziach na nie, Biskup Elekt przyklęka przed Legatem (lub Patriarchą) i wymawia słowa przysięgi. Po jej złożeniu, do Legata (lub Patriarchy) podchodzi asysta Biskupa Elekta (lub Asystenci Tronu), niosąc insygnia władzy biskupiej. Pierwszy Biskup (lub Arcybiskup Trydentu) podaje Legatowi (lub Patriarsze) pierścień, a Drugi Biskup (lub Wikariusz Generalny) podaje mu pastorał. Legat (lub Patriarcha) nakłada nowemu Biskupowi pierścień – znak wierności oraz podaje pastorał – znak urzędu pasterskiego. Następuje nałożenie mitry na głowę Elekta przez Legata i biskupów asystujących (lub Patriarchę i Asystentów Tronu). Po tym, Biskup Elekt składa pocałunek na dłoni Legata (lub Patriarchy), a w całej Bazylice w towarzystwie wszystkich dzwonów, rozbrzmiewa „Te Deum”.

Rozdział IV. Inwestytura Arcybiskupia
Uczestnicy: Patriarcha, Wikariusz Generalny, Arcybiskup Elekt, Mistrz Ceremonii.
Uroczystość jak zawsze rozpoczyna procesja, na której czele stoi turyfer, a za nim krzyż i akolici. Następnie maszeruje Gwardia Apostolska i służba liturgiczna. Za nimi można dostrzec niższe duchowieństwo, biskupów i kardynałów. Obecny jest także Arcybiskup Elekt, zaś za nim w lektyce, Patriarcha. Zasiada on przy ołtarzu, na złotym tronie. Wikariusz Generalny prosi o wyniesienie biskupa do godności arcybiskupiej poprzez nałożenie paliusza. Następuje odczytanie nominacji. Patriarcha prosi o odnowienie przysięgi, którą złożył będąc wynoszonym do godności biskupiej. Po jej odnowieniu do tronu zbliża się ministrant z paliuszem, umieszczonym na tacce. Ojciec Święty nakłada paliusz – symbol władzy pasterskiej i łączności Kościołem. Arcybiskup składa pocałunek na dłoni Patriarchy, po czym dziękuje za nadanie godności i kieruje do Jego Świątobliwości słowa: Ad multom annos (łac. wiele lat). Na zakończenie Patriarcha i Arcybiskup wymieniają pocałunek pokoju.

Rozdział V. Kreacja Kardynalska
Uczestnicy: Patriarcha, Kardynał Kamerling, Kardynał Elekt, Mistrz Ceremonii.
Uroczystość odbywa się w Pałacu Laterańskim, w pomieszczeniu, w którym znajduje się sala spotkań Kolegium Kardynalskiego. Kardynał Elekt kłania się Patriarsze, który zasiadł wcześniej na tronie. Ojciec Święty pyta się zgromadzonych, czy akceptują nominację Brata. Po potwierdzeniu Kardynał Dziekan podaje Patriarsze kapelusz kardynalski, a ten pyta się Kardynała Elekta, czy zechce zostać księciem Kościoła. Pada odpowiedź chcę, po czym Ojciec Święty nakłada kapelusz. W sali słychać okrzyki radości, zaś po nich następuje odczytanie wszystkich dokumentów dot. kreacji. Po tej wspaniałej uroczystości, kardynałowie wraz z Biskupem Rotrii udają się na wieczerzę.

Rozdział VI. Inauguracja Patriarsza – reelekcja
Uczestnicy: Patriarcha, Kardynał Dziekan, Mistrz Ceremonii.
Tę ważną ceremonię rozpoczyna bicie dzwonów. Do ołtarza zmierza procesja, w której uczestniczą: turyfer, akolici, niższe duchowieństwo, biskupi, arcybiskupi, kardynałowie oraz Patriarcha, jednakże bez pierścienia i paliusza. Gdy docierają do prezbiterium, Ojciec Święty zasiada na tronie, po czym podchodzi do niego Kardynał Dziekan z zapytaniem, czy chce objąć powierzone mu stanowisko. Po odpowiedzi, następuje przysięga Patriarchy – podchodzą do niego Asystenci Tronu, niosący paliusz i pierścień. Biskup Rotrii kładzie prawą dłoń na Ewangeliarzu i wymawia słowa przysięgi. Po jej zakończeniu Kardynał Dziekan nakłada paliusz – symbol władzy pasterskiej oraz pierścień – znak wierności Prawu i Tradycji. Następnie oznajmia, iż na Stolicę Pawłową ponownie wstąpił dany Patriarcha. Wraz z Kardynałem Dziekanem wierny lud powtarza okrzyki radości: Vivat Patriarcha!

Rozdział VII. Pogrzeb Patriarszy – dodatek do Rytuału
Uczestnicy: Mistrz Ceremonii, Kardynał prowadzący ceremonię pogrzebową.
a)   Wystawienie ciała.
Dzwony Bazyliki św. Jana zaczęły bić, a wraz z nimi wkracza procesja z ciałem Patriarchy, które umieszczone jest na katafalku. Ojciec Święty ubrany jest w czerwone pantofle, jedwabną sutannę, albę z potrójną koronką, purpurową stułę, czerwoną dalmatykę, na którą zakładany jest purpurowy ornat. Na ręce zamieszczony jest manipularz, w ręku różaniec, a na głowie złota mitra. Za ciałem, przy śpiewie chóru, recytującego „De profundis” podążają duchowni. Ciało zostaje złożone w kaplicy Matki Najświętszej, gdzie Eminencja odmawia modlitwy. Następuje zmiana warty honorowej, a brama kaplicy pozostaje zamknięta. Ciało Patriarchy zostaje wystawione na widok publiczny.
b)   Pogrzeb właściwy.
Ceremonia ma miejsce wieczorem. Do głosu dochodzą dzwony Bazyliki św. Jana. Uroczystość rozpoczyna procesja, w której uczestniczą: krucyferariusz, akolici, diakoni oraz duchowni, którzy będą przewodniczyć uroczystości. Orszak zatrzymuje się przy katafalku, gdzie następuje odmówienie modlitwy. Następnie procesja podąża do prezbiterium. Trumnę niosą żołnierze Gwardii Szlacheckiej. Na jej wierzchu położone poduszkę, na której spoczywa tiara Ojca Świętego. Rozpoczyna się Msza św. Kardynał, który przewodniczy uroczystością, przywdział czarny ornat i białą mitrę, zaś diakoni czarne dalmatyki. Po jej zakończeniu Eminencja wypowiada słowa Requiescat in pace! (łac. niech spoczywa w pokoju). Celebrans zakłada czarną kapę i formułuje się procesja. Żołnierze Gwardii Szlacheckiej niosą trumnę z ciałem Ojca Świętego do grobowca, który znajduje się w kaplicy Matki Najświętszej. Kardynał, który przewodniczy ceremonii kropi trumnę, a następnie okadza. Rozpoczyna się ceremonia pochówku. Eminencja przypomina, iż dzień śmierci jest dopełnieniem dnia narodzin i namawia, by oddać hołd zmarłemu Patriarsze. Po słowach następuje refleksja nad nimi. Następnie kardynał wypowiada słowa: Prochem jesteś i w proch się obrócisz. Spoczywaj w pokoju. Po złożeniu ciała następuje śpiew Salve Regina.

Rozdział VIII. Podsumowanie
Prace nad owym dokumentem trwały długo, jednak ich efekt znacznie ułatwił i wzbogacił najważniejsze uroczystości w Państwie Kościelnym Rotria. Niewątpliwie można stwierdzić, iż jest to bardzo ważny dokument w Rotrii. To podstawa do organizacji ceremonii o większym wymiarze, które swą obecnością wzbogaca Patriarcha.

Bibliografia
Państwo Kościelne Rotria. Rytuał Laterański  [online]. [dostęp  4.01.2014]. Dostępny w Internecie: http://www.rotria.boo.pl/forum/index.php?topic=3192.msg25855#msg25855
Państwo Kościelne Rotria. Dodatek do Rytuały Laterańskiego [online]. [dostęp 1.04.2015]. Dostępny w Internecie: http://www.rotria.boo.pl/forum/index.php?topic=3192.msg33083#msg33083

Cytuj

Imię i nazwisko (ewentualny tytuł zawodowy lub stopień naukowy): x. dr net. Basilio Aldobrandini
Jednostka naukował; kierunek: Instytut Prawa; prawo kanoniczne
Tytuł; charakter pracy: Charakterystyka Rytuału Laterańskiego; praca magisterska
Nazwisko promotora (ze stopniem naukowym i stanowiskiem): kard. prof. zw. dr net. Giovanni Battista Aldobrandini
Ocena z egzaminów: minus bardzo dobry
Ocena z prac dyplomowych: nie wymagane na tym poziomie studiów
Ocena z pracy dyplomowej kończącej studia (magisterskiej, doktorskiej): bardzo dobry
Ocena z obrony pracy dyplomowej kończącej studia (magisterskiej, doktorskiej): minus bardzo dobry
Ocena końcowa ze studiów: bardzo dobry
Podpis promotora: kard. prof. zw. dr net. Giovanni Battista Aldobrandini